Wzmacniacz pośr. (IF) wg. F6CER, ew. hycas wg. W7ZOI

[SP9LVZ]

Jak widać w praktyce, po kilku modyfikacjach układu F6CER można dojść do bardzo dobrej wersji wzmacniacza p.cz. na mosfetach dla odbiornika KF. Pozbycie się kolejnego problemu to ARW brane z p.cz. - warto by zastanowić się czy jest to na tyle dobre rozwiązanie by je stosować?.. Automatyka pobierana z m.cz. - sygnału audio była by rozwiązaniem, dzieki któremu można by się pozbyć kolejnego problemu ze wzbudzaniem układu. F6CER tak zaprojektował układ bo nie było w jego wersji demodulatora i częsci m.cz. z której można by wziąć sygnał do detektora AGC. Tworząc dalszą część układu odbiornika możemy uzyskać sygnał AGC - czyli pobrać sygnał z obwodu audio po demodulacji. Inna opcja to wersja z drugą pośrednią np 500 kHz z której można wziąć sygnał do ARW i nie wystąpiła by pętla sprzeżenia na p.cz 9 Mhz.
Ja mam w planie jeszcze kilka innych testów modyfikacji układu właśnie w obwodzie ARW.

[SP2SGA]

Tu jest też arw oparte na sygnale z p.cz.
Chyba tam napięcie w zależności od rosnącego sygnału wzrasta a dla F6CER powinno
się zmniejszać. jak znajdę 1211 to sprawdzę co da się zrobić

[SP9LVZ]

W tym układzie też maleje bo tranzystor zwiera napiecie ustawione dzielnikiem. Problem jest nie w samym układzie (MC1350) tylko w tym że ARW jest na p.cz. na układzie wzmacniającym sygnał co tworzy problemy wzbudzeń. Ten zabieg usunięcia obwodu rezonansowego z bramki pierwszego mosfeta na tyle stabilizuje układ że ARW na p.cz. pracuje już stabilnie. Jeszcze ARW z sygnału audio można też przetestować.
Sprawdz jak u ciebie teraz z ARW płytka pracuje ( ew uzwglednij moje poprawki).

[SP2SGA]

Ja w tym układzie z dwoma mosfetami mam arw oparte na M.cz.
we wzmacniaczu tranzystor z obowiązkowo dużą betą i diody germanowe.
Trzeba tak się pobawić rezystancjami by maksymalnie zmniejszyć pojemności
w układzie opóźniania i efekt jest zadowalający
Z tą arw od f6cer to mam problem. Jest cała zabudowana ekranem i muszę to rozebrać.
Myślałem kiedyś by dać tam obwód rezonansowy bo ona pracuje dość szerokopasmowo
ale odpuściłem. Jestem dobrej myśli że to ruszy i będzie pracować jak powinno.
Jeszcze wrócę do wersji z 2 mosfetami. Tam ten obwód wejściowy w p-cz stroił się też dziwnie. Nie tak symetrycznie jak powinno to wyglądać. Prawdopodobnie pracował już na progu wzbudzania
i dlatego miałem z nim takie problemy

[SP9FKP]

Przepraszam, że wtrącę trochę nie na temat ale 90% procent problemów ze wzbudzeniami wynika z wadliwie zaprojektowanych i poprowadzonych mas i niewystarczającego filtrowania zasilania. W dalszej kolejności dopiero z błędów ekranowania. I proszę nie traktować tego jako krytykę bo mało kto się uczył zasad projektowania układów od fachowców, zazwyczaj dochodzimy do tego wieloletnią praktyką metodą prób i błędów. Co gorsza, zazwyczaj niewiele da się poprawić w gotowym, zmontowanym układzie zawierającym błędy projektowe. Zatem jakich błędów się wystrzegać?
1. masa musi podążać za sygnałem co oznacza, że błędem jest wspólna masa dla wejścia i wyjścia.
2. Każdy stopień musi być odprzężony lokalnie czyli obwód zasilania i sygnału musi zamykać się w danych stopniu.
3.zasilanie musi podążać w odwrotnym kierunku czyli najmniejszy sygnał musi być na końcu toru zasilania.
4. Wszystkie duże pobory prądu muszą spotkać się w jednym centralnym miejscu i muszą być zablokowane małą impedancją źródła np. dużym elektrolitem. Sygnały o wysokiej impedancji obowiązkowo w ekranowanym przewodzie.
5. unikamy sprzężeń magnetycznych zwłaszcza z obwodami zawierającymi rdzenie.
6. unikamy pętli mas mogących generować pola na skutek płynących przez nie prądów.
Tych kilka rad wynikających z mego doświadczenia i analizy sporej części rozwiązań zaczerpniętych z fabrycznego sprzętu pozwoli na zaoszczędzenie czasu na etapie uruchamiania. Ale cóż można zrobić kiedy mamy już zbudowany i wstępnie uruchomiony układ wykazujący tendencję do wzbudzeń? Można próbować poprawić stabilność stosując poniższe "sztuczki":
1. zastosować cewki sprzęgające lub transformatory które galwanicznie rozdzielą wadliwe masy.
2 próbować wykorzystać nieco dziś już zapomnianą neutralizację stopni które wykazują tendencję do wzbudzeń. To prosty trik w połączeniu z cewką sprzęgającą dający dwie korzyści: zapobieganie wzbudzeń i linearyzację stopnia.
Osobnym zagadnieniem jest sposób realizacji ARW i odwieczna dyskusja czy na p.cz czy na m.cz. Ale to już temat na całkiem inny wątek.

[SP9LVZ]

Tak Piotrze masz całkowitą rację co do projektowania płyki.. u mnie wersja "fabryczna" PCB jest inna niż to co pokazuje F6CER w swojej publikacji. Jest ona dwustronna z dużą masą u góry i licznymi przelotkami. Masy wej i wy są po różnych stronach płyki. Mam 36 ! kondensatorów odsprzęgajacych w tym jest na tej płytce własny stabilizator napiecia co jest koniaczne do właściwej pracy ARW przy podawaniu różnych napieć zasilających. Każdy stopień ma własne odsprzężenie napiecia, w tym dławikami.. itd. Tą wersję uruchamiam bez większych problemów tylko z redukcją wzmocnienia. Trzeba wziać pod uwagę że trzy mosfety w tym układzie co jest wykonany dają ponad 100 dB wzmocnienia i jeszcze MC1350 na pcz. w ARW dokłada swoje wzmocnienie tak, że na diodach detekcyjnych ARW napiecie w.cz. jest na poziomie do 2-3V !!!. Daje to wzmocnienia ponad 130?? dB.. co już jest trudne do opanowania. Wystarczy zbliżyć rękę do diod i pojawia się wzbudzenie, przydały by się zatem ekranowania. W tej wersji mam obwód rezonansowy w bramce pierwszego mosfeta i jest ok. Jednak ze wzgledu na poprawność dopasowania wyjscia filtru kwarcowego wolał bym zrezygnować z tego obwodu.
Co do ekranowania, to nie chodzi o zakranowanie całej p.cz. jako takiej, tylko ekranowanie wewnętrzne poszczególnych bloków.

[SP9FKP]

Zgoda, to rzeczywiście przesada i powód do wytknięcia jeszcze jednego powszechnego błędu mianowicie "wyduszania" wzmocnienia "ile się da". Za tym idzie kolejny problem wadliwie działającej automatyki bo tor reaguje na KAŻDY pojawiający się sygnał, nie dając szansy na fizjologiczne właściwości naszych uszu. Objawia się to wyciągnięciem szumu toru do poziomu sygnału i bardzo nieprzyjemnego efektu jego "pompowania". W starszych modelach urządzeń fabrycznych w pogoni za linearyzacją wskazań S-metra była to powszechna wada powodująca znaczny dyskomfort po dłuższym słuchaniu.

[SP9LVZ]

Nie lubię efektu pomopowania sygnału, dlatego wolę mniejsze wzmocnienie toru objetego automatyką - w tym układzie mam obniżone wzmocnienie p.cz. wg. pomiarów do ok 60-70 dB.. resztę wolę doregulowywać ręcznie. Drugie rozwiazanie to wydłużenie ARW dla ssb do 2-3 sek ale z zachowaniem szybkości narastania. Ze wzgledu na to, że s-metr testując biorę z sygnału ARW to wskazania zaczynają się od poziomu reakcji ARW - widzę jak zachowuje się ARW... do właściwych wskazań trzeba by wziąć sygnał do s-metra z detektora.

[SP1CWL]

(02-09-2023 15:20)SP9LVZ napisał(a):  Nie lubię efektu pomopowania sygnału, dlatego wolę mniejsze wzmocnienie toru objetego automatyką - w tym układzie mam obniżone wzmocnienie p.cz. wg. pomiarów do ok 60-70 dB.. resztę wolę doregulowywać ręcznie. Drugie rozwiazanie to wydłużenie ARW dla ssb do 2-3 sek ale z zachowaniem szybkości narastania. Ze wzgledu na to, że s-metr testując biorę z sygnału ARW to wskazania zaczynają się od poziomu reakcji ARW - widzę jak zachowuje się ARW... do właściwych wskazań trzeba by wziąć sygnał do s-metra z detektora.

Ale efekt pompowania nie jest wynikiem wzmocnienia a tylko nie prawidłową pracą układu ARW.
Pozdrawiam Stanisław.

[SP9FKP]

Doprecyzujmy Stanisławie dla czytających. Automatykę jako dość krytyczny blok układu można popsuć na wiele sposobów. Mnie chodziło raczej o błędne założenie wzmocnienia samego toru do poziomu znacznie przewyższającego potrzeby. Zauważ, że duże wzmocnienie prócz "wyciągania" szumów własnych toru ogranicza też jego dynamikę zostawiając niewielki margines na skuteczną regulację Zatem zamiast poprawiać, pogarszają jej skuteczność. Zwłaszcza na niskich pasmach gdzie udział szumów i zakłóceń jest bardzo wysoki, wyciąganie wzmocnienia ponad miarę daje efekt odwrotny od założonego. Myślę, że to już jest jasne.