Pomiar BFO

[SP2QCA]

W miarę dokładny pomiar wartości nośnej jest trudny bo musiałbyś mieć albo analizator
widma albo odbiornik z S-metrem (ale duża część S-metrów ma zafałszowane wartości).
Zrównoważ modulator na minimum nośnej i zapytaj na paśmie kogoś z dobrym odbiornikiem
czy ją słyszy. Dla QRP powinno w zupełności wystarczyć.
Większość konstruktorów sprzętu home-made nie mierzy tak naprawdę wartości
swojej nośnej tylko stara się ją ustawić na minimum.

Przeciąganie kwarcu jest dobrze opisane w "Poradniku Ultrakrótkofalowca" SP6LB - jest on
dostęny legalnie na http://www.pk-ukf.org.pl. Strony chyba o kwarcach.
Przeciąganie kwarcu zależy od:
- częstotliwości kwarcu
- układu generatora w jakim kwarc pracuje
- elementów użytych i sposobu montażu
- metody przeciągania (układu elementów LC przy samym kwarcu).

Łatwiej kwarc przeciąga się w dół niż w górę, zwłaszcza cewką. Zakres zależy od tego co podałem wyżej
ale orientacyjnie trymerem to kilkaset Hz max, ale cewka to już kilka-kilkanaście kHz. Zrównoleglenie
kwarców daje tzw. Super VXO i duży zakres przestrajania.

Kręcenie trymerem spowoduje spadek siły sygnału (przez to że wstęga zacznie wchodzić w pasmo zaporowe
filtru) oraz spadek zrozumienia korespondenta aż do zupełnego "bełkotu".

73! Artur sp2qca

[SP5FCS]

W warunkach amatorskich bez dostępu do odpowiedniej bazy pomiarowej możemy posiłkować się pomiarami za pomocą karty dźwiękowej i odpowiedniego oprogramowania. Podczas pomiarów toru akustycznego oraz pasma filtrów drabinkowych stosowałem oprogramowanie Daquarta.

Możemy spróbować wykonać taki test:
-na wejście mikrofonowe podajesz sygnał modulujący np 1kHz, odbiornik kontrolny ustawiasz tak aby mieć na 1kHz nośną a na 2kHz sygnał wstęgi, tak aby oba sygnały mieściły się w paśmie filtru kwarcowego;
- wyjście z odbiornika podajesz na wejście karty dźwiękowej i skanujesz pasmo akustyczne od 200Hz do 4kHz;
- na wykresie dostajesz dwa wzniesienia odpowiadające sygnałowi nośnej oraz wstęgi. Ustawiasz zrównoważenie modulatora tak aby stosunek sygnału wstęgi do nośnej był maksymalny. Jeśli uda się uzyskać (40...50)dB różnicy to na paśmie trudno będzie odebrać ślad nośnej.

Na zdjęciu przykład ekranu z programu Daquarta, trochę inny pomiar ale pokazuje możliwości programu.
Powodzenia w eksperymentach.

[semeneme]

Nie bardzo rozumiem jak mam ustawić odbiornik kontrolny na 1kHz jeśli pracuje on tylko w pasmie 80metrów.
Jeśli chciałbym przeliczyć sygnał na wyjściu antenowym (nośna i mówienie do mikrofonu) mierzony sondą diodową i voltomierzem na db czyli napięcie w.cz. na db to jak to zrobić?

[SP5SAI]

Stosunek napięć można przeliczać na bardzo wygodne wbrew pozorom jednostki zwane decybelami. Dla napięcia będzie to 20 log ze stosunku napięć. Jedno napięcie podziel przez drugie, otrzymany iloraz zlogarytmuj logarytmem o podstawie dziesiętnej i pomnóż to co wyszło razy dwadzieścia. Już masz w decybelach. Przy ilorazie napięć 10 wyniesie 20dB przy 100 40dB przy 1000 60dB ponieważ ilorazy są większe od jedności mamy do czynienia ze wzmocnieniami, jeśli ilorazy będą mniejsze od jedności mamy do czynienia z osłabianiem czyli tłumieniem i analogicznie zobacz co się dzieje 0.1 -20dB 0.01 -40dB 0.001 -60dB. Punktem środkowym między wzmocnieniem a tłumieniem jest iloraz równy 1 czyli 0dB. Bardzo wygodne jednostki. W decybelach o tym czy coś jest tłumieniem czy wzmocnieniem decyduje tylko znak dodatni lub ujemny, wartość pozostaje taka sama 10krotne wzmocnienie 20db, dziesięciokrotne tłumienie -20dB. Dodatkowo bajecznie prosto możesz policzyć całkowite wzmocnienie mając dane poszczególnych stopni. Np. wzmacniacz wejściowy 20dB potem jest filtr -6dB to razem te dwa stopnie mają wzmocnienie 20-6=14dB sumujesz.

[HM_DIPOL]

(22-07-2010 0:01)semeneme napisał(a):  Nie bardzo rozumiem jak mam ustawić odbiornik kontrolny na 1kHz jeśli pracuje on tylko w pasmie 80metrów.

Jak dobrze zrozumiałem 1kHz dotyczy sygnału akustycznego po demodulacji. Na przykład stajesz nadajnikiem na 3.700kHz, modulacja sygnałem 1kHz, efekt nośna na 3.700kHz, dolna wstęga na 3.699kHz.
W odbiorniku kontrolnym będziesz odbierał dwa sygnały: nośną na 3.700 oraz dolną wstęgę na 3.699khz. Aby słyszeć ten sygnał musisz się od nich odstroić np 1kHz w dół na 3.698khz. W efekcie da Ci to dwa sygnały akustyczne na wyjściu odbiornika: 1KHz dolna wstęga, 2 KHz nośna.
Tak ja to rozumiem, przed pomiarem dobrze sprawdzić szerokość filtra kwarcowego, na wejściu karty dobrze jest dać PR-ek do regulacji poziomu wejściowego.

[semeneme]

Dziękuje za wyjaśnienia i podpowiedzi.
Wnioskuję, że jeśli stosunek nośnej po zrównoważeniu modulatora do sygnału wstęgi (chyba szczytowego) będzie równy lub większy -40db to nawet jak słyszę cieknącą nośną na odbiorniku kontrolnym to należy uznać, że wszystko jest w ok. Chociaż wydaje mi się, że po podpięciu takiego qrp do wzmacniacza większej mocy nośna będzie już słyszalna dla korespondenta. Należałoby rozważyć co wpływa na taki stan rzeczy, że nośną jednak słychać. Czy oprócz jakości modulatora są inne czynniki
związane z tym zjawiskiem czyli w tym przypadku nie samo dokonywanie pomiaru a środki które są niezbędne do osiągnięcia celu.
Dziękuje kolegom za udział w dyskusji i pozdrawiam.

[SP2QCA]

(23-07-2010 9:14)semeneme napisał(a):  Wnioskuję, że jeśli stosunek nośnej po zrównoważeniu modulatora do sygnału wstęgi (chyba szczytowego) będzie równy lub większy -40db to nawet jak słyszę cieknącą nośną na odbiorniku kontrolnym to należy uznać, że wszystko jest w ok.

Tak. Z tego co pamiętam w Handbook-u ARRL są wymagania dla nadajników i
40dB róznicy między nośną a sygnałem to chyba wymaganie minimum. Dla QRO było więcej, poza tym tam były chyba też wymogi co do poziomu harmonicznych.

pozdrowienia
Artur sp2qca

[SP5SAI]

Bardzo pięknie układa nam się temat decybeli. Podałem wzór dla stosunku napięć, a jeśli mówimy o stosunku dwu mocy to wzór jest kapinkę inny 10 log ze stosunku mocy. Szybko policzmy tłumienie nośnej równe -40dB to będzie 10 do czwartej, 10000 razy. Jeśli wstęga będzie miała 1000 W mocy to nośna przy takim tłumieniu będzie 0.1W! (100mW) to chyba jeszcze QRPP? Krótkofalarskie motto: „matematyka prawdę ci powie”.

[SP9AKI]

Witam .
Modulator zrównoważony tłumi w sposób skończony f BFO .
Dodatkowo jest on tłumiony na zboczu filtru kwarcowego ( ten odstęp od wierzchołka 1,5 kHz ) . Typowa spotykana wartość na zboczu filtru kwarcowego to - 20 db w zależności od jego jakości .
I dopiero suma tych tłumień jest istotna dla sygnału nadajnika .
Jeśli coś tam słyszysz na odbiorniku kontrolnym to nie tragedia , ponieważ dla nadajnika moc jest proporcjonalna do kwadratu napięcia .
vy 73! Jacek

[SQ6OXK]

Kolega SP6AKI przypomiał mi jedno zagadnie, a propo strojenia czestotliwości BFO, zamietam że własnie robiło się tak że ustawiało się generator VFO, własnie na zboczu filtru kwarcowego, a właściwie odstrajało się od częstotliwości generatora, właśnie w taki sposób, aby pomiar już sygnału m.cz. był mniejszy własnie o te 20 dB, i przystępowało się do takie przestrojenia BFO, aby sygnał z generatora wzorcowego zamilkł.

W dobie trudnośc ze zdobyciem dobrego czestościomierza, pamietam, że tak stroiłem staję klubową. Wtedy byłem młody (16 lat) i nie zastanawiałęm się z czego to wynikało