Bartek 0 i Bartek II

[SQ9RZI]

Bartek skonstruowany przez SP5AHT to chyba jedna z najbardziej klasycznych polskich konstrukcji i nie trzeba jej nikomu przedstawiać. Sam mozolnie składam swój własny egzemplarz. W sieci można znaleźć przynajmniej kilka relacji ludzi, którzy uruchomili i korzystali z tego transceivera. Nie udało mi się natomiast znaleźć podobnych materiałów dotyczących innych Bartków - "zera" i "dwójki", opisanych w "Konstrukcjach krótkofalarskich dla początkujących".
Pierwszy z nich (jak pisze sam autor) powstał celem sprawdzenia koncepcji wykorzystania UL1242 w roli wzmacniacza i mieszacza. Jest to bardzo proste urządzenie - dwie wstęgi, wytłumiona fala nośna, w PA BD136.
Bartek II to z kolei nieco zmodernizowana jedynka wraz ze wszystkimi rozszerzeniami umieszczonymi na jednej płytce (pasmo 20 i 80 metrów, możliwość pracy telegrafią, USB i LSB, RIT, ARW, wskaźnik poziomu sygnału, dodatkowy przedwzmacniacz m.cz. o wąskim paśmie włączany podczas odbioru CW).

Ktoś z was zbudował może któreś z tych urządzeń? Szczególnie zastanawia mnie to pierwsze. Jestem ciekaw działania w praktyce. Tak swoją drogą jak podchodzi się obecnie do pracy DSB? Obecność drugiej wstęgi nie jest postrzegana jako marnowanie pasma, czy też można spróbować bez narażania się na krytykę ze strony innych użytkowników eteru?

BTW w "Konstrukcjach krótkofalarskich dla zaawansowanych" była jeszcze jedna wersja Bartka - dwupasmowa (160/80m) z filtrem drabinkowym.

UPDATE: Właśnie wytrawia się płytka do Bartka 0. Większość elementów powinienem mieć pod ręką. Najbardziej problematyczne mogą być te dłąwiki o dużych indukcyjnościach, ale mam nadzieję, że jakoś sobie poradzę. Zobaczę do czego nadaje się to homodyna.

[SQ9RZI]

Powoli składam Bartka 0. Mam kilka pytań w związku z elementami indukcyjnymi:
1) Jakich dławików mogę użyć zamiast Dł3 i Dł4? Nie podano ich indukcyjności, a jedynie sposób wykonania (po 10 zwojów DNE 0,2 na wałeczkach ferrytowych). Do filtrowania zasilania PA często używa się standardowych dławików na rdzeniach sześciootworowych. Mam takie pod ręką. Mogę ich użyć? A może jakieś osiowe wystarczą? Jaka indukcyjność będzie najbardziej właściwa? A może osiowy jako Dł4, a Dł3 na sześciootworowym?
2) Jako Dł1 (100mH) mogę użyć dławika ze sklepu, czy wskazane jest, żeby był taki, jak w opisie?
3) Dł2 jak rozumiem musi być nawinięty na rdzeniu kubkowym, wedle opisu?
4) Do nawinięcia L3 na karkasie 12x12 mogę użyć drutu 0,15mm lub 0,25 mm? Nie mam 0,2mm pod ręką...
5) Jak wykonać obwody LC wzmacniacza nadajnika? Bo to nawijanie na rdzeniach pierścieniowych wyjętych z filterka 465kHz jakoś mnie nie przekonuje. Można by użyć amidonów albo jakichś karkasów z ruchomym rdzeniem - wtedy można by sobie oszczędzić dobierania C.

[SP2QCA]

Czesc,

Nie wiem czemu akurat robisz Bartka 0 - Bartek 1 bylby lepszy a frajda ta sama
Przy Bartku 0 to lepiej żebyś miał jakiś dipol jako antenę - na paru metrach kabla możesz niewiele ułyszeć...

1. Prawie dowolnych - od okolo 100uH w góre. Możesz użyć 100uH, 220uH osiowe. NIE możesz użyć 6 otworowych - sprawdzilem teraz i mają ok 3 uH - to za mało. Byle od ok. 80uH w góre. Możesz nawinać drutem kilkadziesiat zwoi nie dbając o równe rozłożenie - na jakimś pręcie ferrytowym 1,5 cm długości.
Ale jak mas iosiowe to 100uH to będą ok.

2. Nie wiem jaki masz dławik ze sklepu - ale jeśli to ok 100mH to też będzie ok. Te opisy wykonania są szczegółowe ale to nie znaczy że musi być taki jak z opisu. Wtedy z częsciami był kłopot więc się je robiło samodzilnie

3. Może być każdy rdzeń kubkowy w którym zmieścisz tyle zwoi żeby wyszło 60mH. Grubszy drut jest lepszy - mniejsza rezystancja cewki. Ale bez przesady - musiałbyś mieć bardzo cienki drut żeby to usłyszeć.
Jak masz rdzenie toroidalne to też będą OK - warunek: 60mH po nawinieciu.
Tylko że toroidy są męczące w nawijaniu powyżej 100 zwoi
Jak masz inny kubek - daj inny. Byle było ok. 60mH (+/- 5%)

4. Może być 0,25 - tylko nawiń 2 zwoje więcej. Poważnie.

5. Można ale musiałbyś przeliczyć liczbę zwoi. Trzeba mieć trochę doświadczenia i do tego poszukać AL tych rdzeni z 465kHz albo zmierzyć (jak masz). W tej konstrukcji będą oryginalne rdzenie działać równie dobrze.

Starannie nawiń L1 - 0,25mm i możliwie ciasno. Jako C1,c3,c4 wstaw ceramiczne (najlepiej), albo styrofleksy (takie zwijane srebrne, foliowe).

powodzenia
Artur sp2qca

[SQ9RZI]

(16-10-2010 12:45)sp2qca napisał(a):  Nie wiem czemu akurat robisz Bartka 0 - Bartek 1 bylby lepszy a frajda ta sama

Bartek 1 także powstaje, chociaż powoli. Zdjęcie we właściwym temacie.

Cytat:Przy Bartku 0 to lepiej żebyś miał jakiś dipol jako antenę - na paru metrach kabla możesz niewiele ułyszeć...

Ale cokolwiek podczas testów mam szansę usłyszeć? Jakieś bliższe stacje, albo chociażby big guny podczas zawodów?

Cytat:Ale jak mas iosiowe to 100uH to będą ok.

Tylko takie miałem pod ręką (w sensie wszystkie inne miały wartości poniżej 100uH) - muszę uzupełnić zapasy.

Cytat:2. Nie wiem jaki masz dławik ze sklepu - ale jeśli to ok 100mH to też będzie ok.

W tej chwili jeszcze nie mam, ale z tego co widzę dławiki pionowe o tej wartości są dostępne w handlu.

Cytat:3. Może być każdy rdzeń kubkowy w którym zmieścisz tyle zwoi żeby wyszło 60mH. Grubszy drut jest lepszy - mniejsza rezystancja cewki. Ale bez przesady - musiałbyś mieć bardzo cienki drut żeby to usłyszeć.

Mam pod ręką kilka cewek (dwa uzwojenia) nawiniętych na filtrach kubkowych. Będę musiał się upewnić co do ich parametrów, ale wygląda na to, że chyba czeka mnie przewinięcie tego uzwojenia.

Cytat:5. Można ale musiałbyś przeliczyć liczbę zwoi. Trzeba mieć trochę doświadczenia i do tego poszukać AL tych rdzeni z 465kHz albo zmierzyć (jak masz). W tej konstrukcji będą oryginalne rdzenie działać równie dobrze.

Z Amidonami powinno być o tyle łatwiej, że istnieje program komputerowy do obliczania parametrów cewki. Wybieramy kolor rdzenia, podajemy wymaganą indukcyjność, chyba grubość drutu, a program zwraca nam ilość zwojów. Przy czym pytam, ponieważ nie bardzo wiem jak przeprojektować te filtry z uwzględnieniem nowych rdzeni.

[SP2QCA]

(16-10-2010 13:39)Atlantis napisał(a):  Ale cokolwiek podczas testów mam szansę usłyszeć? Jakieś bliższe stacje, albo chociażby big guny podczas zawodów?

Trudno mi powiedziec - cos myślę że uslyszysz

Cytat:Z Amidonami powinno być o tyle łatwiej, że istnieje program komputerowy do obliczania parametrów cewki. Wybieramy kolor rdzenia, podajemy wymaganą indukcyjność, chyba grubość drutu, a program zwraca nam ilość zwojów. Przy czym pytam, ponieważ nie bardzo wiem jak przeprojektować te filtry z uwzględnieniem nowych rdzeni.

No to nie jest takie proste jak się wydaje. Trzeba zachować rożne parametry:
a) czestotliwosc rezonansową obwodu LC (tu ok. 3,65MHz)
b) impedancję jaką "widzą" tranzystory
c) tolerancje w nawinieciu i rdzeniach. Najlepiej jak liczba zwoi jest taka że
jest to więcej niż 3-4 zwoje (tutaj autor ma 2 zwoje jako L6 - ale wtedy nie było wyboru w rdzeniach - robiło się z tego co się miało )
d) wielkość rdzeni do przenoszonej mocy (tu akurat malutko:2W jedynie)

Na schemacie nie jest to podane ile mają C19 i C32. Weźmy 420 pf (tyle jest w Bartku 1)

skoro f=3,65MHz to L6 i L7 wychodzi 4,5uH. Przy takiej indukcyjności dla rdzenia FT50-43 trzeba nawinąć 3 zwoje. Za malo - tolerancja sprawi ze f może rezonans moze wyjsc od 3-4 MHz. Lepiej dla T50-2 (czerwony Amidon). Ringcore podaje 30 zwoi.

Czyli nawiń 2 x 15 zwoi i srodkowy odczep będzie do kolektora T2 - analogicznie L7.
L6 - nie wiem, ale dałbym 5-6 zwoi. Poeksperymentuj.
L5, L6, L7 nie sa potrzebne jesli to bedzie tylko odbiornik.

Pod układy scalone zawsze stosuj podstawki!

73! Artur sp2qca

[SQ9RZI]

(16-10-2010 17:35)sp2qca napisał(a):  Na schemacie nie jest to podane ile mają C19 i C32. Weźmy 420 pf (tyle jest w Bartku 1)

Autor w opisie wyjaśnia, że kondensatory trzeba dobrać na max sygnału na wyjściu antenowym. Podejrzewam, że nie podał konkretnej wartości z prostego powodu - rozrzut parametrów takich improwizowanych rdzeni toroidalnych (zrobionych z "krążka" wyjętego z filtra p.cz. AM) był za duży, żeby można było ustalić jedną, konkretną wartość.
W Bartku 1 zastosowano konkretne karkasy - z zespołu p.cz. TV Libra oraz z Radmora FM-302.

Cytat:Czyli nawiń 2 x 15 zwoi i srodkowy odczep będzie do kolektora T2 - analogicznie L7.
L6 - nie wiem, ale dałbym 5-6 zwoi. Poeksperymentuj.

Dziękuje za informację. Powinienem mieć jakieś czerwone amidony pod ręką.

Cytat:L5, L6, L7 nie sa potrzebne jesli to bedzie tylko odbiornik.

Bartek 0 (podobnie jak powstająca jedynka) przez jakiś czas będzie używany jako odbiornik. Do czasu zrobienia licencji. Mam jednak zamiar uruchomić od razu całość i przetestować wstępnie na sztucznym obciążeniu.

Cytat:Pod układy scalone zawsze stosuj podstawki!

A mogę zapytać o powód? Bo do tej pory spotkałem się z dwiema szkołami. Jedna to właśnie ta reprezentowana przez Ciebie. Druga mówi, iż powinno się uważać z podstawkami w torze w.cz. - im lepszy kontakt, tym lepiej. Do tej pory starałem się raczej trzymać tej drugiej rady. Jakie są argumenty przeciw?

[SP2QCA]

(17-10-2010 1:34)Atlantis napisał(a):  

Cytat:Pod układy scalone zawsze stosuj podstawki!

A mogę zapytać o powód? Bo do tej pory spotkałem się z dwiema szkołami. Jedna to właśnie ta reprezentowana przez Ciebie. Druga mówi, iż powinno się uważać z podstawkami w torze w.cz. - im lepszy kontakt, tym lepiej. Do tej pory starałem się raczej trzymać tej drugiej rady. Jakie są argumenty przeciw?

Bo jak układ nie działa to łatwiej sprawdzić dlaczego - wyjmujesz US i możesz zmierzyć elementy zaraz obok (R, C). A przede wszystkim chodzi o łatwą wymianę w razie uszkodzenia US. Jak wlutujesz to wymiana wymaga dobrego odsysacza i wprawy.
Ja stosuję podstawki zawsze - teoria o złym kontakcie w podstawkach trąci mi
jakimś szamaństwem audofiliskim Krótko mówiąc całkowicie wyssanym z palca.
Podstawki dobrze kontaktują - nie wierz w takie bajki i dla własnego dobra je stosuj.

pozdrowienia
Artur sp2qca
ps. spojrz na stronę http://www.sp5ddj.pl i zdjecia Taurusów - wszyscy stosuja podstawki, niezależnie od pasma.
Na KF ich wpływ jest calkowicie do pominięcia.

[SQ9RZI]

A jeszcze odnośnie filtrów pasmowych na karkasach 12x12:
Po nawinięciu uzwojeń mam na nie nałożyć te ferrytowe osłonki czy jedynie sam ekran?

[SP2QCA]

(19-10-2010 17:03)Atlantis napisał(a):  A jeszcze odnośnie filtrów pasmowych na karkasach 12x12:
Po nawinięciu uzwojeń mam na nie nałożyć te ferrytowe osłonki czy jedynie sam ekran?

Ta cewka powinna mieć około 3,93u indukcyjności.
Najlepiej gdybyś ten obwod pasmowy zestroil -ideałem byloby użycie NWT7 lub VNA.

Dobry pomysł to użycie też gdo/tdo z książki "Konstrukcje krótkofalarskie dla początkujących " np z rysunku 4.20 lub 4.23 - w zupełności wystarczą. Trochę lepszy tdo byłby z ABC Krótkofalowca - nie mam pewności ale podejrzewam ze dip będzie wyraźniejszy (ze zwględu na wmocnienie dwubramkowego mosfet-a). TDO jest lepsze niż strojenie na sluch.
Pisząc TDO mam na myśli zestrojenie juz calego filtru pasmowego a nie mierzenie indukcyjności.

Wydaje mi się że osłonek nie powinieneś zakładać ale w cewce musi być w środku rdzeń któym masz dostroic obwód. Przed założeniem kubka musisz
mieć pewność że kręcąc rdzeniem dostroisz się do pasma z zapasem, tzn. na czestotliwosci mniejszej - ok. 3,550 bo ekran obniża indukcyjnośc o ok. 10% i może się okazać że będzie za mała.

Poza tym nie przejmuj się tym na razie - podłącz antenę przez kondensator C20 podczas uruchamiania radia.

73! Artur sp2qca
ps. jak juz uruchomisz radio to w miejsce R4 wstaw stabilizator 3 końcówkowy 9V typu 7809 a diodę D1 usuń. Wejście stabilizatora podłaczasz do C10, wy do C33 a masę krótkim kabelkiem do masy płytki. Możesz to zrobić od strony druku. Może to być stabilizator miniaturowy - on zasila tylko VFO.
Powinno pomóc stabilności tego generatora.
Tylko zrób to przed dobraniem kondensatorów w VFO bo zmiana napiecia przestroi generator.

[SQ9RZI]

(20-10-2010 5:10)sp2qca napisał(a):  Dobry pomysł to użycie też gdo/tdo z książki "Konstrukcje krótkofalarskie dla początkujących " np z rysunku 4.20 lub 4.23 - w zupełności wystarczą. Trochę lepszy tdo byłby z ABC Krótkofalowca - nie mam pewności ale podejrzewam ze dip będzie wyraźniejszy (ze zwględu na wmocnienie dwubramkowego mosfet-a).

Hmm... Jak dokładnie wygląda procedura strojenia filtrów za pomocą tego narzędzia? Ktoś ma może te publikacje w formie cyfrowej? Postaram się złożyć GDO/TDO.

Prace posuwają się do przodu. Dzisiaj nawinę i wlutuję drugą cewkę filtra pasmowego. W przypadku filtrów TX powinienem zastosować trymery od strony druku (kondensatory stałe 390pF + trymery 50pF) czy wystarczą stałe kondensatory 420pF?

Cewkę VFO mogę nawinąć drutem 0,15 mm lub 0,25 mm? Jak wspominałem nie mam 0,2 mm. Zmieni się wówczas ilość zwojów?

Tak BTW ktoś z was miał do czynienia z tym (lub podobnym) sprzętem? Jak odległych łączności (przy relatywnie dobrej słyszalności) można się spodziewać? Domyślam się, że cudów nie będzie - w końcu moc niewielka, a połowę pochłonie druga wstęga.