"GADAJĄCY CHIŃCZYK"

[SP5AQT]

Witam
Chcę podzielić się z kolegami moimi spostrzeżeniami na temat tzw. "Gadającego Chińczyka" występującego w RX typu "homodyna" nazwa ta została przyjeta potocznie na naszym forum. Objawia się to zakłóceniami od silnych stacji radiowych i słychać to w głośniku przeważnie lekko zniekształconą modulacją na całej szerokości pasm amatorskich utrudniając słuchanie słabych stacji amatorskich.
Efekt ten nie występuje o każdej porze i nie zawsze jest spowodowany jak niektórzy koledzy sądzą od stacji znajdującej sie w niedalekiej odległości od pasma amatorskiego. Jest to zjawisko sporadyczne i zazwyczaj po kilku lub kilkunastu minutach ustępuje. Szczególnie często jest zauważalne przed i zaraz po wschodzie i zachodzie słońca w miesiącach letnich ( maj, czerwiec, lipiec ) ale bywa że występuje również w ciągu dnia. Zależy to od kilku czynników. Niektórzy koledzy którzy sporadycznie pracują na pasmach twierdzą że u nich to nie występuje i być może tak jest.
Chciałbym powiedzieć że miałem u siebie na działce jednocześnie HUSARKA PILIGRIMA i KX3 Elecrafta. Gdy "gadający chińczyk " się pojawił wystąpił we wszystkich TRX. Na "ŁOSIU" jeden z kolegów miał w tym roku TRX M0NKA
w sobotę 30 maja na tym TRX o godzinie 10 rano też przez kilka minut było słychać takie zakłócenia.
Wszyskie cztery konstrukcje łączy jedna cecha "HOMODYNA" w których czułość jest uzyskana w torze małej częstotliwości.
VY 73 Roman SP5AQT

[SP2JQR]

Cały problem tkwi w detekcji sygnałów AM. Odpowiada za to parametr intermodulacyjny radia IP2.
Detekcja ta jeśli radio ma wysoką dynamikę występuje najpierw w mieszaczu. W Husarku jest jednak inaczej, ponieważ, aby uzyskać dużą czułość odbiornika zastosowane jest dość duże wzmocnienie w homodynie. Zanim zostanie przesterowany mieszacz, pierwszy przesterowuje się ostatni wzmacniacz operacyjny homodyny.
Co ciekawe - wzmacniacz wcale się tak naprawdę nie przesterowuje. Poziom, przy którym zaczynają gadać stacje AM na tym ostatnim wzmacniaczu wynosi zaledwie 0,7V pik. Prawdopodobnie detekcja zaczyna się na złączach krzemowych diód wewnętrznych. Dzieje się to tylko przy bardzo dużych poziomach stacji AM na wejściu rzędu S9 +40dB i więcej. Sprawdzałem to obserwując poziom oscyloskopem, odsłuchując radio i regulując poziom wejściowy potencjometrem. Mieszacz można przesterować dopiero znacznie większym poziomem. Przesterowanego mieszacza nie dałoby się odfiltrować żadnym filtrem, ale jeśli jest przesterowany ostatni wzmacniacz homodyny to obniżając to wzmocnienie 10 razy likwidujemy to przesterowanie.
Po tych badaniach dopiero zdecydowaqłem się na przeróbkę radia i dodanie dodatkowego filtru. Zmniejszone wzmocnienie homodyny trzeba było kompensować dodatkowym wzmacniaczem, ale poniważ stoi on za filtrem to wzmacnia jedynie sygnał użyteczny i nie przesterowuje go żadna radiofonia.
Po tej przeróbce teoretycznie gadający Chińczyk również może wystąpić przy sygnałach rzędu S9 +60dB, ale jak do tej pory przy typowej propagacji nie udało mi się tego zauważyć. Może Bogdan coś zauważy, ma chyba więcej czasu na nasłuchy.

W innych współczesnych homodynach występuje ten sam problem. Aby uzyskać wysoką czułość wszyscy konstruktorzy dają dosyć duże wzmocnienie przed głównym filtrem selektywnym, wskutek czego wzmacniane są wszystkie sygnały, w tym również radiofoniczne i po przekroczeniu progu detekcji w ostatnim stopniu wzmocnienia pojawia się Chińczyk.
Poziom przy którym to samo zjawiko wystąpi w mieszaczu wejściowym jest znacznie większy i bardzo rzadko jest osiągany przez sygnał wejściowy.
Pomimo tego nie za bardzo można zastosować filtry zaraz za mieszaczem, a potem sygnał wzmacniać, ponieważ filtry aktywne szumią, a pasywne są wrażliwe na zewnętrzne pola magnetyczne oraz mikrofonowanie.
Dodatkowo mogą one jeśli są wąskie zniekształcić przesunięcie fazy i nie można wtedy osiągnąć wystarczającego wytłumienia niepożądanej wstęgi.
Konstrukcja większości homodyn jest więc dużym kompromisem między odprnością radia IP2, a wystarczającą czułością wejściową odbiornika