Vactrol to hybryda złożona z diody elektroluminescencyjnej (tego słowa nie da się napisać za pierwszym podejściem) i fotorezystora. Cechą charakterystyczną jest zależność rezystancji fotorezystora od prądu diody LED w szerokim zakresie, niskie szumy a także znakomita separacja galwaniczna. Dla modelu VTL5C9 rezystancja zmienia się od 100 omów do ponad 50 megaomów czyli ponad 110 dB.
W odróżnieniu od zmiennej rezystancji kanału tranzystora FET rezystancja jest stała przy dużych amplitudach przyłożonego napięcia i nie wymaga linearyzacji. Szumy też są bardzo małe choć nie definiowane katalogowo.
Wszystko to sprawia, że element ten szeroko wykorzystywany jest technice audio. Jakiś czas temu zaaplikowałem ten element do toru ARW w klasycznym układzie regulacji ujemnego sprzężenia zwrotnego. Dla wzmocnienia 20 dB (470k/47k) bez trudu można uzyskać ponad 70 dB zakresu regulacji (do ponad -50 dB). Ale nawet przy całkowicie wysterowanym fotorezystorze nie da się uzyskać "zwarcia". Dlatego potrzebny jest dodatkowy regulator. Można np. regulować wzmocnienie kolejnego stopnia przedwzmacniacza. Pokusiłem się o eksperyment i spróbowałem zrealizować to w jednym stopniu. Skoro można tłumić o -50 dB to gdyby przyjąć wzmocnie tego rzędu, zakres wyniósłby 100 dB. Od strony układowej potrzebny jest drugi element regulacyjny działający odwrotnie do głównego. Schemat jest bardzo prosty, jednak próby pokazały, że utrzymanie stabilności układu w tak szerokim zakresie jest trudne. Wypróbowałem NE5532, LM833, TLC272 i NE4562 z różnymi efektami.
Poniżej szkic układu początkowego, może ktoś pójdzie tym tropem
