Częstotliwość BFO

[SP6FRE]

Lepiej nie ucz się tego jak paciorka bo jest to tylko w połowie prawdą :-(
Jeśli częstotliwość pośrednią sumuje się z częstotliwością VFO to wstęga zawsze zostaje zachowana. Podobnie jest jeśli od częstotliwości pośredniej odejmuje się częstotliwość VFO.
Jedynie kiedy od częstotliwości VFO odejmuje się częstotliwość pośrednią to wstęga ulega odwróceniu!
Dlatego mając filtr 9MHz oraz VFO 5-5.5MHz trzeba przy przejściu z pasma 3.5 na pasmo 14 zmieniać częstotliwość nośną pośredniej aby wybrać odpowiednią wstęgę: dla 3.5 częstotliwość generatora formowania sygnału powinna leżeć powyżej pasma przenoszenia filtra a dla 14 poniżej.
Dla lepszego zrozumienia tego zagadnienia proponuję następujący przykład: niech częstotliwość formowania sygnału wynosi 9MHz i pracujemy z dolną wstęgą, oznacza to, że po modulacji sygnałem 1kHz filtr przepuści dolną wstęgę czyli częstotliwość 8.999MHz a przy modulacji częstotliwością 2kHz powstanie prążek na 8.998MHz. Jeśli VFO ma wartość 5.3MHz to po zsumowaniu otrzymamy odpowiednio 14.299 i 14.298MHz a więc dolną wstęgę w pasmie 14MHz (im większa częstotliwość modulacji tym mniejsza częstotliwość sygnału). Jeśli zastosujemy odejmowanie VFO od pośredniej to oczywiście uzyska się 3.699 oraz 3.698MHz a więc dolną wstęgę na 3.5. Ale jeśli VFO będzie miało wartość 23MHz to przy odjęciu pośredniej uzyskamy 23-8.999=14.001MHz oraz w drugim przypadku 14.002MHz a więc im większa częstotliwość modulacji tym większa częstotliwość wyjściowa czyli mamy górną wstęgę. Im większa częstotliwość VFO tym trudniej ja ustabilizować stąd kombinacje ze wstęgami w różnych nadajnikach aby VFO było niskie.
Aby z filtra 9MHz uzyskać pasma 3.5, 7 i 14 bez przełączania wstęg (z niskimi częstotliwościami VFO) można by uformować sygnał na górnej wstędze i dla pasma 14 sumować go z VFO 5-5.4, dla pasma 7 odejmować od VFO o wartości 16-16.1MHz a dla pasma 3.5 odejmować od VFO 12.5-12.8MHz. Zarówno dla 3.5 jak i 7 nastąpi odwrócenie górnej wstęgi na dolną. Niestety, na tym przykładzie widać, że zawsze jest coś za coś bo w jednym przypadku VFO wchodzi w pasmo amatorskie co nie jest najlepszym rozwiązaniem. Poza tym całkowicie pomijam tu zagadnienie produktów mieszania jakie powstaną dla wygodnych z punktu widzenia odwracania wstęgi sytuacji. O ile dla dwóch pasm da się nad tym zapanować to dla większej ilości proponuję posuwać się przetartymi już ścieżkami i stosować przełączanie wstęg z odpowiednim doborem częstotliwości VFO. Można to jednak robić jeśli filtry są symetryczne a mieszacze są dobrze zrównoważone dla częstotliwości formowania dolnej i górnej wstęgi co jest kolejnym tematem ,który można rozwinąć w oddzielny wątek :-(
L.J.

Muszę skorygować uwagę na temat wchodzenia VFO w pasmo amatorskie w podanym przykładzie urządzenia na pasma 3.5, 7 i 14MHz. To oczywista pomyłka, którą zauważyłem dopiero teraz bo rzeczywiście żadna częstotliwość VFO nie wchodzi w pasmo amatorskie. Niemniej inne produkty przemiany wyższych harmonicznych sygnałów podstaowych mogą dawać "ptaszki" w pasmach amatorskich. Z tego powodu wybiera się jako pierwszą pośrednią częstotliwości powyżej pasm amatorskich KF co istotnie eliminuje większość niepożadanych produktów przemiany.