Tyfon

[SQ3REI]

Dobrnąłem do końca budowy Tyfona.
Strojenia nadajnika dokonałem przy podłączonym sztucznym obciążeniu 50R/4W.
Przy silnym gwizdaniu w mikrofon na wyjściu antenowym otrzymałem napięcie 60Vp-p (wg moich obliczeń daje to ok. 9W mocy wyjściowej!!! - czy dobrze to policzyłem?), a prąd pobierany z zasilacza to 1300mA.
Wyniki bardzo obiecujące, więc podłączyłem antenę i tu się bardzo zdziwiłem.
Prąd wzrasta do 2300mA i bardzo się grzeje rezystor R134 (między drenem i bramką IRF510).
Na sztucznym obciążeniu wszystko OK, przy podłączonej antenie - jakieś cuda.
Co się dzieje ?

PS. Antena dostrajana jest skrzynką antenową.[/b]

[SQ9RFC]

Klasyka :-)
Zmniejszaj R134 aż Ci się przestanie wzbudzać.

[SQ8NYK]

(19-09-2012 22:54)WALDI napisał(a):  60Vp-p (wg moich obliczeń daje to ok. 9W mocy wyjściowej!!! - czy dobrze to policzyłem?)

Po mojemu to: 60Vpp to 30Vp. Zgodnie ze wzorem U^2/R: 30^2/50=18W w szczycie

W takim razie Robercie dziękuję za sprostowanie- i przepraszam za zamieszanie!

[SP3RAF]

60V pk-pk to to samo co 30V p i jest to zdecydowanie 9 watów mocy. Oczywiście na oporności 50 Ohm. Przemek, te 30 V potraktowałeś jako rms, czyli wartość skuteczną.

73! Robert SP3RAF

[SQ3REI]

Dlaczego jednak na sztucznym obciążeniu jest wszystko OK (odsłuch sprawdzałem w odbiorniku kontrolnym) , a gdy podłączę antenę , wzbudza się nadajnik?

[SP2JQR]

Jest to dość częsty przypadek.
Antena rzadko kiedy jest dobrze zestrojona i oprócz rezystancji obciąża stopień końcowy dodatkowo pojemnością lub indukcyjnością. To powoduje zmiany napięcia i fazy.
Pierwotną przyczyną bywa niedokładne dostrojenie do rezonansu stopnia końcowego, wtedy obciążenie stopnia końcowego nie jest właściwe i powoduje to wzbudzenia w niektórych sytuacjach.
Najczęściej jednak nie do końca dobrze przemyślany projekt płytki drukowanej jest tego przyczyną. Następuje wzbudzenie międzystopniowe.

Gdy wzmacniacz jest właściwie obciążony napięcie na wyjściu jest odpowiednie i nie wzbudza się, po dołączeniu anteny obciążenie jest inne, napięcie na na wyjściu stopnia mocy jest wyższe.
Wzmacniacz, który był zaprojektowany na granicy stabilności dostaje wstecznie dodatkowy sygnał, który poprzez nieodpowiedni układ ścieżek mas na płytce lub złe blokowanie dostaje się do stopni wejściowych i zamienia się w generator.
Poradzenie sobie w tej sytuacji wymaga trochę cierpliwości.

Należy obniżyć odrobinę wzmocnienie ogólne wszystkich stopni razem.
W pierwszej kolejności za pomocą sondy diodowej należy wykryć, który stopień wzmacniacza ma ograniczoną dynamikę, czyli w czasie wzbudzenia nasyca się. Napięcie na jego kolektorze lub drenie będzie podczas wzbudzenia znacznie większe niż podczas normalnej pracy czyli:
1. Mierzymy sondą diodową przy pracy urządzenia na sztucznej antenie napięcia w.cz. na wszystkich stopniach wzmacniacza mocy.
2. Mierzymy to samo, ale przy obciążeniu anteną i jak największym wzbudzeniu.
3. Obniżamy wzmocnienie stopnia, na którym w wyniku porównania pomiarów jest największa różnica.
Sposoby obniżenia wzmocnienia: Dodatkowa gałąź RC między kolektorem a bazą R w granicach 500 om do 3kom; zwiększenie rezystorów w emiterach i źródłach; obniżenie dobroci obwodów rezonansowych filtru na wyjściu mieszacza poprzez dołączenie równolegle dodatkowych rezystorów (w ostateczności)
Jeśli ten zabieg nie pomoże to pozostaje dokładna analiza ścieżek masy i układu blokowania. Potem cięcie i zakładanie dodatkowych mostków.
Dopiero gdy ścieżki są w porządku można pomyśleć jeszcze o neutralizacji stopnia końcowego za pomocą analizatora, ale to zupełnie inna bajka...
Miłego dłubania!

[SQ8Z]

" a gdy podłączę antenę , wzbudza się nadajnik? "

wypadaloby wiedziec cos wiecej o antenie ;-)
zanim "pochlastasz sciezki" ew. przewrocisz do gory nogami cala konstrukcje
fajnie by bylo sprawdzic antene...
jesli na 50 ohm obciazeniu , domyslam ze na stole nic sie nie wzbudza to ;-) tym bardziej po dopasowaniu do anteny wzbudzac sie nie bedzie, wszak robisz TRX do linii 50 ohm a nie do jakiejs tam anteny.
Jedne uklady sa mniej , drugie bardziej wrazliwe na niedopasowanie.
Ten widocznie albo jest wrazliwy, albo antene masz w malinach ;-) totalnie.
A oze warto wziac kawalek blaszanego pudelka , dwa kondensatory zmienne okolo 200..300pf ( przy tej mocy moga byc male osbiorcze, nawinac na czymkolwiek cewke z odczepami i zrobic mala skrzynke ;-)... bedziesz mial dwa w jednym po pierwsze przestanie sie wzbudzac , po drugie od dopasowanie zalezy wiele od uzyskania otymalnej mocy w niedopasowanej antenie do czytego sygnalu ale to jednoznaczne HI HI...
Mam tyfona ( zrobilem go jakies hmm kilka lat temu, po poprawieniu nieco stopnia wyjsciowego do anteny idzie okolo 12..14W i nic sie ie wbudza , ale moja antena to wlasciwie zestrojona delta na 80m ;-).
Popatrz jeszcze na takie szczegoly jak uziemienie, zmniejszakjac nieco moc pokombinuj uklad kabli ..byc moze po prostu masz to na tzw. drutach na biurku i w przypadku nawet niewielkiego niedopasowania pojawia sie zbyt doze natezenie pola wlazac na "bebechy radia".
Z ktorego schematu korzystales i jak wykonales stopien koncowy w Tyfonie, jak zbudowany masz LPF bo tam byl blad i nie wiem czy poprawiono..
pozdrawiam
Krzysztof SQ8Z
a jesli masz ozliwosc zrobic foto czescis wyjsciowej TX i podrzucic... moze po prostu nie wziales pod uwage jakiegos drobiazgu jak sie popatrzy to moze cos "wypatrzymy" HI

[SP2JQR]

Antena to oczywista oczywistość, dlatego w tym temacie nie pochylam się nad nią.
Ale jeśli już, to gdy do dobrego dostrojenia anteny niewiele brakuje proponuję wstawić dwuobwodowy filtr PI który dostroi idealnie antenę i w dość szerokim paśmie. Kiedyś zrobiłem skrzynkę antenową dla osoby niewidomej z filtrami Pi na każde pasmo zestrojonymi na stałe i przełączanymi przekaźnikami. Trochę było roboty przy dobieraniu elementów. Polecam ten patent nie tylko dla niewidomych - bardzo dobra rzecz i wygodna. Podwójny filtr PI daje szersze pasmo i nic już potem nie trzeba regulować.
Wracając do TRXa, to dobrze zaprojektowany i wykonany wzmacniacz mocy nie wzbudza się nawet na źle dostrojonej antenie, a nawet bez anteny, a jedynie z powodu braku dopasowania moc nie wychodzi, a tranzystor nadmiernie się grzeje. Powstają też przy tej okazji duże zniekształcenia intermodulacyjne objawiające się " sianiem po bokach".
Tego konkretnego TRXa nie wykonywałem, więc nie podam recepty szczegółowej, ale ogólne zasady pozostają zawsze te same. Większość amatorskich wzmacniaczy nie posiada neutralizacji, więc tendencje do wzbudzeń są na porządku dziennym, ale podanymi powyżej metodami można te zjawiska zdecydowanie zmniejszyć.

Czasem wzbudzenia powstają też w wyniku wady tranzystora końcowego, wtedy warto dać na próbę inny egzemplarz.

[SQ8Z]

NIe wiem moze pomoze z begu foto , w sumie drobne zmiany,
o ile pamietam wymiana dlawika na wielotworowy rdzen , wyrzucenie dlawika i cewki powietrznych i wykonanie ich na rdzeniach , ekran z laminatu oslaniajacy stopien wyjsciowy i mam stabina prace PA Tyfona.
jak wspominalem 12..14W do anteny pzy zasilaniu 13,6V.
Popelnilem to kiedys w biegu pakujac do skrzynki z tunera , a aby nie bawic sie z VFO zapialem DDS SP2SWJ ... uzylem tego raz w SPDX contest pracujac na 80m zrobilem w contescie okolo 150 QSO, z 30 DXCC na SSB ... odlozylem i lezy HI ..
sq8z
p.s.
korespodenci chwalili jakosc sygnalu wiec nie tylko na oscyloskopie i na podsluchu sprawdzone ;-).

---

"Ale jeśli już, to gdy do dobrego dostrojenia anteny niewiele brakuje proponuję wstawić dwuobwodowy filtr PI który dostroi idealnie antenę i w dość szerokim paśmie. Kiedyś zrobiłem skrzynkę antenową dla osoby niewidomej z filtrami Pi na każde pasmo zestrojonymi na stałe i przełączanymi przekaźnikami. Trochę było roboty przy dobieraniu elementów. Polecam ten patent nie tylko dla niewidomych - bardzo dobra rzecz i wygodna. Podwójny filtr PI daje szersze pasmo i nic już potem nie trzeba regulować."

Ja dla ojca ( tez nie widzial) robilem dzwiekowy wskaznik dostrojenia, taki SWR meter z piszczkami wysokosc tonu informowala o poziomach mocy do i z anteny.
Pomysl z przelaczanymi PI wlasnie usiluje wdrozyc od kilku dni chcac "przeniesc dopasowanie" do pseudoanteny DELTA M0PLK z radio shack pod antene ;-).
Na razie poleglem mechanicznie bo nie mam odpowiedznio dozej skrzynki HI.. a stosuje demobilowe przekazniki 40A , obwody L srebrzanka 3mm ;-), i kondensatorki dyskowe na 3,5kV ( nie miej niz 4kWar) oraz w charakterze "trymerow" kondesatory 1--70pF na 2kV ;-)...
ale pomysl wydaje sie byc trafny
pozdrawiam
Krzysztof SQ8Z

[SQ3REI]

Dziękuję za cenne sugestie.
Po kolei odpowiadam:
1. Antena jest w porządku. Nadaję na niej od 3,5MHz do 28 MHz. Jestem z niej bardzo zadowolony - to delta z balunem 1:2,5.
2. TYFona wykonałem wg opisu i schematu na stronie autora
http://www.tyfek.republika.pl/TYFon_80/TRX_SSB.pdf
3. Chciałbym umieścić zdjęcia "mojego" TYFona, ale nie wiem jak to zrobić (używając ikony Wprowadź obrazek wyświetla się okno z prośbą o wpisanie adresu URL, a ja mam zdjęcia w moim laptopie)